BA BÀI THANH BÌNH ĐIỆU VÀ CUỘC ĐỜI LÝ BẠCH
Thứ Hai, 14 tháng 3, 2016
Cách đây không lâu,
chúng ta xôn xao về câu đối của Giáo sư Vũ Khiêu tặng hoa hậu Nguyễn
Cao Kỳ Duyên có sử dụng một câu trong bài Thanh bình điệu của Lý Bạch
với những khen chê khác nhau:
"Trí như bạch tuyết tâm như ngọc
Vân tưởng y thường hoa tưởng dung".
Vân tưởng y thường hoa tưởng dung".
Nhưng ít ai biết rằng vì 03 bài thơ Thanh bình điệu này mà cuộc đời của Lý Bạch vô cùng long đong, lận đận nơi quan trường.
Chuyện kể rằng trong một lần vua Đường Minh Hoàng đang cùng Dương Quý
Phi uống rượu, đàn hát vua thấy các bài hát cũ đơn điệu bèn cho gọi Lý
Bạch vào làm thơ và cho Lý Quy Niên (được coi là một nhạc sỹ đương thời)
phổ nhạc. Lý Bạch đã làm 03 bài Thanh bình điệu. Vua và Dương Quý Phi
rất hài lòng.
Tuy nhiên, sau đó một số kẻ ganh ghét đã lợi dụng
câu "Khả liên Phi Yến ỷ tân trang". Họ cho rằng câu này hàm ý so sánh
Dương Quý Phu với nàng Phi Yến - một phi tần bị thất sủng của nhà Hán.
Từ đó, Lý Bạch bị Dương Quý Phi thù ghét nên ông không thể được thăng
quan, tiến chức. Có lẽ đây là bài thơ "định mệnh" của ông. Do không được
trọng dụng nên ông bỏ đi ngao du, sơn thuỷ và cuối cùng ông tự tử ở một
dòng sông trong đêm trăng...
Nếu ông làm quan, có thể ông đã không để lại nhiều bài thơ đặc sắc cho hậu thế đến như vậy:
THANH BÌNH ĐIỆU
Kỳ nhất
Vân tưởng y thường hoa tưởng dung
Xuân phong phất hạm lộ hoa nùng.
Nhược phi Quần Ngọc sơn đầu kiến,
Hội hướng Dao Đài nguyệt hạ phùng.
Xuân phong phất hạm lộ hoa nùng.
Nhược phi Quần Ngọc sơn đầu kiến,
Hội hướng Dao Đài nguyệt hạ phùng.
Kỳ nhị
Nhất chi hồng diễm lộ ngưng hương.
Vân vũ Vu sơn uổng đoạn trường.
Tá vấn Hán cung thuỳ đắc tự,
Khả liên Phi Yến ỷ tân trang.
Vân vũ Vu sơn uổng đoạn trường.
Tá vấn Hán cung thuỳ đắc tự,
Khả liên Phi Yến ỷ tân trang.
Kỳ tam
Danh hoa khuynh quốc lưỡng tương hoan,
Thường đắc quân vương đái tiếu khan.
Giải thích xuân phong vô hạn hận
Trầm Hương đình bắc ỷ lan can.
Thường đắc quân vương đái tiếu khan.
Giải thích xuân phong vô hạn hận
Trầm Hương đình bắc ỷ lan can.
Dịch nghĩa:
Điệu nhạc thanh bình 1
Mây tưởng là xiêm áo, hoa tưởng là gương mặt,
Gió xuân lướt bên hiên, hoa đượm sương móc.
Nếu không thấy ở đầu non Quần Ngọc,
Thì ắt gặp dưới trăng ở chốn Dao Đài.
Gió xuân lướt bên hiên, hoa đượm sương móc.
Nếu không thấy ở đầu non Quần Ngọc,
Thì ắt gặp dưới trăng ở chốn Dao Đài.
Điệu nhạc thanh bình 2
Một cành thắm đẹp, hạt móc đượm hương thơm
Thú mây mưa núi Vu, đau đứt ruột chỉ uổng phí.
Thử hỏi khắp cung Hán ai được như nàng,
Đáng thương Phi Yên phải dựa vào thuở thanh xuân.
Thú mây mưa núi Vu, đau đứt ruột chỉ uổng phí.
Thử hỏi khắp cung Hán ai được như nàng,
Đáng thương Phi Yên phải dựa vào thuở thanh xuân.
Điệu nhạc thanh bình 3
Hoa nổi tiếng, sắc nghiêng nước, cả hai đều vui
Luôn được Đức vua tươi cười trông ngắm.
Làm tiêu vơi đi mối sầu vô hạn của gió xuân,
Khi tựa lan can phía bắc đình Trầm Hương.
Luôn được Đức vua tươi cười trông ngắm.
Làm tiêu vơi đi mối sầu vô hạn của gió xuân,
Khi tựa lan can phía bắc đình Trầm Hương.
Dịch thơ:
Thanh bình điệu 1
Mây hay xiêm áo, hoa hay mặt,
Sương điểm hoa, lất phất gió xuân.
Quần Ngọc đầu non, không được thấy,
Hen tới Dao Đài gặp dưới trăng.
Sương điểm hoa, lất phất gió xuân.
Quần Ngọc đầu non, không được thấy,
Hen tới Dao Đài gặp dưới trăng.
2
Hồng thắm một cành, sương đọng hương.
Vu sơn vui thú luống đau lòng.
Hoi ai Cung Hán mà hơn, được!
Phi Yến e còn cậy tuổi xuân.
Vu sơn vui thú luống đau lòng.
Hoi ai Cung Hán mà hơn, được!
Phi Yến e còn cậy tuổi xuân.
3
Hoa sang, người đẹp cả đôi vui
Say đắm, quân vương ngắm lại cười.
Vô hạn sầu xuân bay mất cả
Đình Trầm thấp thoáng bóng hình ai!
Say đắm, quân vương ngắm lại cười.
Vô hạn sầu xuân bay mất cả
Đình Trầm thấp thoáng bóng hình ai!
Bản dịch của Ngô Tất Tố:
Điệu nhạc thanh bình 1
Thoáng bóng mây hoa, nhớ bóng hồng,
Gió xuân dìu dặt. Giọt sương trong.
Ví chăng non Ngọc không nhìn thấy,
Dưới nguyệt đài Dao thử ngóng trông
Gió xuân dìu dặt. Giọt sương trong.
Ví chăng non Ngọc không nhìn thấy,
Dưới nguyệt đài Dao thử ngóng trông
2
Hương đông móc đượm, một cành hồng,
Non Giáp mây mưa những cực lòng.
Ướm hỏi Hán cung ai đám đọ?
Điểm tô Phi Yến mất bao công!
Non Giáp mây mưa những cực lòng.
Ướm hỏi Hán cung ai đám đọ?
Điểm tô Phi Yến mất bao công!
3
Sắc nước, hương trời khéo sánh đôi,
Quân vương nhìn ngắm những tươi cười,
Sầu xuân man mác tan đầu gió,
Cửa Bắc đình trầm đứng lẻ loi
Quân vương nhìn ngắm những tươi cười,
Sầu xuân man mác tan đầu gió,
Cửa Bắc đình trầm đứng lẻ loi
Comments[ 0 ]
Không cho phép có nhận xét mới.